การดูแลเต้านมเมื่ออักเสบ

การดูแลเต้านมเมื่ออักเสบ

วันนี้เรามาทำความรู้จักกับเต้านมอักเสบกันค่ะ ว่ามีสาเหตุมาจากอะไรได้บ้าง แล้วคุณแม่จะป้องกัน และดูแลรักษาได้อย่างไร จากคุณมีนะ สพสมัย พยาบาลที่มีประสบการณ์และมีความเชี่ยวชาญในการให้นมแม่ค่ะ

เต้านม...อักเสบได้อย่างไร

ถ้าคุณแม่เริ่มมีอาการเหล่านี้ พึงระวังไว้เลยค่ะ เพราะนั่นเป็นที่มาของเต้านมอักเสบ

1.ท่อน้ำนมอุดตัน หรือน้ำนมเกิดการคั่งค้าง อยู่ในเต้านานเกินไป จนทำให้เกิดอาการบวมแข็ง ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจาก...

ลูกดูดนมน้อยเกินไปหรือไม่บ่อยพอ คุณแม่อาจจะลืม หรือเว้นระยะการให้นมนานเกินไป และติดต่อกันหลายครั้งจนอักเสบ

เป็นช่วงเปลี่ยนผ่านการเติบโตของลูก เช่น เป็นช่วงที่ลูกหลับนานขึ้นและคุณแม่ก็ไม่ได้ปลุกให้ลูกตื่นมากินนม

2.เต้านมติดเชื้อแบคทีเรีย เนื่องจากขณะที่ลูกดูดนม อาจดูดผิดวิธีจนทำให้หัวนมแตกเป็นแผล และทำให้เชื้อโรคเข้าไปในท่อน้ำนมได้

3.มีการกระตุ้นการสร้างน้ำนมมากกว่าการระบายออก เช่น ปั้มนมบ่อยเกินไป

4.มีการกดทับของท่อน้ำนม จากการใส่เสื้อชั้นในที่คับเกินไป

อาการ...อักเสบ

ก่อนที่เต้านมจะอักเสบ คุณแม่จะมีอาการคัดตึงเต้านมค่ะ และถ้าไม่ได้รับการดูแลอย่างถูกต้องอาการคัดตึงเต้านมจะค่อย ๆ เพิ่มมากขึ้น เมื่อคลำดูจะพบก้อนแข็งในเต้านม (พอกดจะรู้สึกเจ็บ จึงต้องมีการล้างท่อน้ำนมด้วยการให้ลูกดูดนมบ่อยขึ้น และอย่าปล่อยให้เป็นมากจนถึงขั้นเต้านมบวมแดงร้อน และมีไข้ เพราะจะทำให้คุณแม่เพลียมากจนไม่สามารถจะให้นมลูกได้ ถ้าเป็นติดต่อกันนานประมาณ 1-2 สัปดาห์ ก็อาจทำให้เป็นฝีได้ค่ะ

บรรเทา...เต้านมอักเสบ

หากคุณแม่พบว่าเต้านมเริ่มแข็ง ตึง และรู้สึกเจ็บ อย่าเพิ่งตกอกตกใจนะคะ เพียงให้ลูกดูดนมจากเต้าบ่อยขึ้น อย่างน้อยทุก 2-3 ชั่วโมง หรือบ่อยมากกว่านั้น หรือถ้ามีน้ำนมค้างอยู่ในเต้าเยอะ แล้วลูกไม่ยอมกิน บีบทิ้งนิดหนึ่งเพื่อระบายออกค่ะ

การประคบด้วยน้ำแข็งก็เป็นการช่วยบรรเทาอาการได้เช่นกัน และอีกวิธีหนึ่งที่ยังใช้ได้อยู่คือ ใช้กะหล่ำปลีแช่เย็น ตัดก้านออกนิดหน่อย นำมาแปะไว้ที่เต้านมก่อนใส่เสื้อชั้นใน ซึ่งรูปร่างของใบกะหล่ำปลีนั้นพอเหมาะพอดีกับเต้านมเลยล่ะค่ะ ส่วนความเย็นจะช่วยบรรเทาอาการปวดบวมในเบื้องต้นได้ ส่วนใบกะหล่ำปลี มีคุณสมบัติช่วยลดบริเวณน้ำนมได้

ถ้าคุณแม่บรรเทาอาการด้วยตัวเองแล้วไม่หายควรรีบไปพบหมอภายใน 24 ชั่วโมง เพื่อคุณหมอจะให้ยาฆ่าเชื้อมากินระงับอาการ ซึ่งยาดังกล่าวจะไม่เป็นอันตรายต่อลูกค่ะ

8 วิธีป้องกัน...เต้านมอักเสบ

1.คาถา 3 ดูด เรียกนมแม่ คือ ดูดโดยเร็ว ดูดบ่อย และ ดูดถูกวิธี ท่องไว้ให้ขึ้นใจและทำอย่างสม่ำเสมอ ช่วยไม่ให้เต้านมอักเสบได้ค่ะ

2.ควรสวมเสื้อชั้นในที่ไม่คับจนเกินไป และไม่มีขอบแข็ง เพราะจะทำให้อึดอัดหายใจไม่สะดวก ทำให้การไหลเวียนโลหิตไม่ดี

3.ไม่ควรใช้เครื่องปั๊มนมที่มีแรงดูดแรงมากเกินไป เพราะจะทำให้เต้านมชาและแตกเป็นแผลได้ (ถ้ามีอาการหัวนมแตกให้หยุดใช้ทันที และรอให้แผลหายดีก่อน จึงกลับมาใช้อีกครั้ง)

4.คอยสังเกตให้ลูกดูดนมให้ถูกวิธี ไม่ใช่ดูดเฉพาะตรงหัวนมเท่านั้น แต่ต้องดูดตั้งแต่ลานนมจะทำให้น้ำนมออกดีขึ้นค่ะ

5.ควรหลีกเลี่ยงการถูสบู่บริเวณหัวนม เพราะจะทำให้ผิวแห้ง

6.ควรเปลี่ยนแผ่นซับน้ำนมบ่อย ๆ เพราะถ้าไม่เปลี่ยนจะทำให้เกิดเชื้อราได้

7.ระหว่างที่ให้นมลูก ใช้นิ้วนวดคลึงเบา ๆ บริเวณที่มีก้อนแข็ง ๆ เพื่อไม่ให้ท่อน้ำนมอุดตัน

8.การใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำอุ่นบิดหมาด ๆ ประคบเต้านมขณะที่อุดตัน ก็เป็นอีกวิธีง่าย ๆ ที่ใช้ได้ผลค่ะ

ผลกระทบกับลูก

สำหรับผลกระทบที่เกิดขึ้นกับลูก ก็คือคุณแม่อาจต้องหยุดให้นมลูกชั่วคราว ในกรณีที่คุณแม่รู้สึกไม่สบายตัว มีไข้สูง อ่อนเพลียมากจนไม่มีเรี่ยวแรงให้นมลูก ควรพักผ่อน ดื่มน้ำเยอะ ๆ เมื่อหายดีแล้ว ค่อยกลับมาให้นมลูกอีกครั้ง ระหว่างที่หยุดให้นมลูก ควรบีบน้ำนมทิ้งครั้งละนิดหน่อย เพื่อเป็นการช่วยระบายน้ำนมออกจากท่อ หรือปั๊มเก็บไว้ก็ได้ค่ะ

เต้านมอักเสบ ไม่ได้ส่งผลกระทบกับคุณภาพของน้ำนมแม่แต่อย่างใดค่ะ น้ำนมก็ยังคงมีความปลอดภัยอยู่เสมอ ไม่บูดไม่เสีย ดูดเมื่อไหร่ สดและใหม่เมื่อนั้นค่ะ 

ที่มาของบทความ http://www.doctorsiam.com/